Ons restaurant

Op 8 augustus 1965 bestond vereniging De Zaansche Molen 40 jaar. Op deze dag werd voor het eerst gegeten in wat later restaurant D’Swarte Walvis was. Mevrouw Bosman, een van de grondlegsters van de Zaanse Mosterd en een van de eerste bewoners van de Zaanse Schans, organiseerde dit etentje met broodjes van bakkerij Doba en soep gesponsord door Honig. Dit is waar het verhaal van ons prachtige restaurant begint…

De drie panden waarin D’Swarte Walvis gevestigd is, vertellen veel over de rijke Zaanse geschiedenis. De keuken maakt deel uit van een Koopmanshuis. Het restaurant, de brasserie, de Regentenkamer en de bovenzaal zijn gevestigd in een voormalig Weeshuis. En in de replica van een Vleethuis (pakhuis voor walvisvaarders) zijn de bar en de Commandeurskamer gerealiseerd.

Koopmanshuis

Het Koopmanshuis, dat tegenwoordig deel uitmaakt van onze keuken en in de zomer dienst doet als uitgiftepunt voor terras ‘De Baleine’ werd in 1765 betrokken door een lid van de familie Honig, Cornelis Gerrits Honig. Vervolgens is het generaties lang in bezit geweest van deze bekende Zaanse fabrikantenfamilie.

Het weeshuis

Het Weeshuis is afkomstig uit Westzaan en stond achter de grote kerk. Bij een zogeheten ‘torenval’ tastte de toren ook het weeshuis aan. Het restaurantgedeelte was de dagruimte voor de wezen, met daarachter de Regentenkamer, een keurige kamer waar diegenen die over de wezen regeerden verbleven. De schouw in het restaurant, op zijn Zaans "smuiger" genoemd, is een Delftse schouw, maar dan in Zaans rood uitgevoerd. De afbeelding op de schouw is het Salomons oordeel. Deze heeft niet origineel in het weeshuis gestaan, maar was eigendom van de familie Duyvis. De kast in de Regentenkamer is een originele Assendelfter kast. Op verschillende plekken in het pand hangen schilderijen die de val van de kerktoren in Westzaan verbeelden, met het daarachter gelegen weeshuis.

De Weesmeesterzaal op de eerste verdieping is de vroegere slaapzaal van het weeshuis. Deze zaal wordt getooid door mooie tegel tableaus, met daarop molens. In de Weesmeester-bar zijn kleine gedenktegeltjes te vinden over de oorsprong van het gebouw. Ook is hier in 1994 de laatste tegel bijgeplaatst ter herinnering aan de verwoestende brand op 1 januari 1994. De door brand beschadigde smuiger werd weer helemaal hersteld en in de Weesmeesterzaal teruggeplaatst. Deze smuiger is uniek omdat het een ‘salon’ smuiger is; de mooie tegelzijde van de smuiger bevond zich in de salon en aan de andere zijde was de keuken en werd erop gestookt. De warmte kwam zodoende in de salon.

Het Vleethuis

Het Vleethuis is een replica van een origineel Vleethuis wat in vervallen staat aan de overkant van de Zaan heeft gestaan. Net als bij het origineel staat zelfs de windvaan - de walvis - op het dak. Vleethuis betekent:huis aan de vliet, ofwel huis aan het water en was bedoeld als opslag voor de vissers en walvisvaarders,die vanuit Zaandam een open verbinding hadden naar de zee. De luiken in het Vleethuis konden met klossen open gezet worden om, als er natte netten hingen, het te laten doortochten.

De Commandeurskamer, boven de bar gelegen, is nog helemaal in de stijl van de walvisvaarders. Met het uitzicht over de Zaan en de Gortershoek, waan je je op een schip. Aan het plafond prijkt een windwijzer die op het dak wordt aangestuurd door de walvis-windvaan. De Gortershoek is een gedeelte van Zaandijk dat nog steeds in oude glorie is. Zeer goed te zien zijn de uitbouwen aan de huizen langs de Zaan, de goedjaars- en bestjaars-enden. Deze uitbouwen werden aan de huizen gebouwd als de eigenaar goede zaken gedaan had in dat jaar.